Rozmowa z Jarosławem Dudą – Pełnomocnikiem Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych i Sekretarzem Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.

Panie Ministrze, niedawno Parlament RP przyjął regulacje, które w znaczący sposób mają ułatwić osobom niepełnosprawnym udział w wyborach. Czym spowodowane są te zmiany?

- Dotychczas osoby niepełnosprawne, które chciały wziąć udział w wyborach, były w dużej mierze uzależnione od wsparcia osób trzecich. Pomoc ta była jednak doraźna, często uzależniona od dobrej woli rodziny, znajomych. Zasadniczym celem znowelizowanej ustawy jest stworzenie osobom niepełnosprawnym realnej możliwości skorzystania z konstytucyjnego prawa, jakim jest prawo wyborcze. To niewątpliwe przełomowy moment dla tej grupy wyborców. Cieszę się, że zmiany będą obowiązywać już podczas najbliższych wyborów.

Na jakie więc ułatwienia mogą liczyć osoby niepełnosprawne?

- Całkowicie nowatorskim rozwiązaniem jest możliwość głosowania korespondencyjnego lub przez pełnomocnika. Będzie on pomagać wyborcy w głosowaniu: pobierze kartę do głosowania, zaznaczy na niej kandydata według wskazania wyborcy, wrzuci ją do urny. To udogodnienie powoduje przy okazji, że w całym kraju będą używane karty do głosowania w jednolitym, bardziej przystępnym niż dotychczas formacie.

Czy ustawodawca przewidział jakieś udogodnienia dla osób niewidomych?

- Tak. Ustawa przewiduje możliwość głosowania przez wyborcę niewidomego lub niedowidzącego przy pomocy specjalnych nakładek do kart do głosowania w alfabecie Braille'a. Dzięki temu osoby głosujące oddadzą swój głos samodzielnie zaznaczając wybranego kandydata na karcie.

Duże zmiany dotyczą też dostosowania lokali wyborczych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Na czym one polegają?

- Chodzi tu przede wszystkim o możliwość wyboru dogodnego lokalu wyborczego. Ustawa wnosi nową jakość w definiowanie liczby lokali wyborczych, które powinny być przystosowane dla osób niepełnosprawnych, zwłaszcza tych o ograniczonej sprawności ruchowej. W miejsce dotychczasowych przepisów, które miały raczej charakter instruktażowy, ustawa docelowo zobowiązuje każdą gminę, aby co najmniej 1/3 ogólnej liczby lokali wyborczych na jej terenie była dostępna dla osób niepełnosprawnych. W okresie przejściowym wymogi te zostały określone na nieco niższym poziomie.

Kto skorzysta z nowych przepisów?

- Z nowych regulacji skorzysta około 2 milionów obywateli; przede wszystkim osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym i umiarkowanym, ale również te, które przedstawią zaświadczenie lekarskie potwierdzające, że osobisty udział w głosowaniu stanowi poważne zagrożenie dla ich zdrowia.

Gdzie należy szukać szczegółowych informacji na ten temat ?

- Za dostosowanie lokali wyborczych do nowych przepisów odpowiada gmina. Wójt lub upoważniony pracownik urzędu gminy, przekaże osobom niepełnosprawnym informacje o warunkach i formach głosowania: telefonicznie, e-mailem lub przesyłką pocztową. Wszystkie obwieszczenia wyborcze oraz wyniki głosowania będą umieszczane w lokalach wyborczych oraz w miejscach łatwo dostępnych dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej. Ponad to, na prośbę niepełnosprawnego wyborcy członek obwodowej komisji ma obowiązek wytłumaczyć mu treść obwieszczeń wyborczych.

Czy Pana zdaniem przyjęte regulacje przyczynią się do większej aktywności osób niepełnosprawnych w tegorocznych wyborach?

- Ta ustawa jest pozytywnym przykładem prawodawstwa przyjaznego osobom niepełnosprawnym. Mam nadzieję, że dzięki przyjętym rozwiązaniom, do urn pójdzie cała rzesza osób, które do tej pory z różnych przyczyn nie mogły w pełni skorzystać z przysługującego im prawa do udziału w wyborach.